niedziela, 10 marca 2013

Komputery w nurkowaniu technicznym.

      Artykuł ten powstał po dyskusjach w gronie zaprzyjaźnionych nurków technicznych z którymi, opracowaliśmy metody stosowania komputerów dekompresyjnych. Niżej opisaną metodę uważam za nowoczesną, a dyskusje w gronie nurków upewniły mnie, że nie jest ona kompleksowo, a być może wcale nie jest, opisana w literaturze fachowej.

Trymiksowe nurkowanie szkoleniowe na 75 metrów w Attersee. 

Zastąpienie tabliczek z runtime'm nurkowymi komputerami wielogazowymi da możliwości szybkiego monitorowania i wyznaczania dekompresji na bieżąco (on line, „w locie”) podczas nurkowania. Kontrolowanie nurkowania proponowaną metodą oferuje szereg pozytywnych cech w stosunku do metod z runtime'm lub metod opierających się na pamięciowym wyznaczaniu dekompresji:

  1. Uproszczone planowanie generujące plan łatwy do zapamiętania lub wymagający mniej notatek odczytywanych i interpretowanych pod wodą.
  2. Mniejszy stres i zdolność wykonywania bardziej złożonych misji.
  3. Większe bezpieczeństwo wynikające z lepszej kontroli parametrów nurkowania.
  4. Ograniczenie ilości parametrów do kontrolowania.
  5. Efektywniejsze wykorzystanie zapasu gazów.
  6. Łatwiejsze działanie w sytuacjach awaryjnych.

Uproszczone planowanie generujące plan łatwy do zapamiętania lub wymagający mniej notatek odczytywanych i interpretowanych pod wodą.

Wykorzystywanie komputerów nurkowych do nurkowania technicznego nie zwalnia nurka z zaplanowania nurkowania przy użyciu komputera PC. Taki plan wykonuje się identycznie jak plan do wykonania z użyciem tabliczki z rozpisanym runtime'm. Różnica polega na tym jakie parametry spisujemy na tabliczce lub zapamiętujemy. Dla nurkującego w oparciu o komputer nurkowy jest istotne, aby komputer wyświetlał wymagany czas dekompresji, na podstawie którego nurek podejmie decyzję o rozpoczęciu wynurzania do pierwszego przystanku dekompresyjnego. Decyzję o wynurzeniu podejmuje się najpóźniej w momencie wyświetlenia przez komputer zaplanowanej i zapisanej (zapamiętanej) wartości czasu dekompresji. Jest to główna różnica w stosunku do wykorzystywania tabliczki z runtime'm, która zmuszała nurka do rozpoczęcia wynurzania najpóźniej w momencie osiągnięcia zaplanowanego czasu dennego.
Jak wykorzystać tę różnicę w praktyce? Po pierwsze, nie musimy zanurzać się ze ściśle określoną w planie prędkością, możemy rozglądać się i dostosować tempo do grupy, mamy też czas na „ogarnięcie” niewielkich usterek lub ustawienie dodatkowego wyposażenia. Nie ma sytuacji, że zanurzamy się za wolno, bo komputer uwzględni mniejsze nasycenie podczas zanurzania i zaplanowany czas dekompresji wyświetli później. Po drugie, nie musimy rygorystyczne przestrzegać głębokości - wykorzystując tabliczkę przekroczenie głębokości to praktycznie sytuacja awaryjna. Kontrolując nurkowanie komputerami możemy skorzystać z faktu (rysunki), że planowany maksymalny czas dekompresji możemy osiągnąć poruszając się po wielu profilach, pilnując jedynie pasma głębokości wynikającego ze składu użytych gazów (np. dla powietrza to 0 – 50 m), a nie z zapisów na tabliczce, która uwzględnia przeważnie jedną, maksymalną głębokość.

Przykład.

Planujemy nurkowanie na powietrzu na około 45 m. Nie będzie jednak wykroczeniem jeżeli świadomie popłyniemy na 50 metrów lub na 35 m zależnie od topografii dna.
Poniższe rysunki pokazują trzy profile o znacznie różniących się głębokościach, ale o jednakowym czasie dekompresji - 30 minut.


W praktyce daje to dużą swobodę poruszania się, pływamy po wraku lub przy dnie w jego pobliżu, dowolnie zmieniajac głębokość zanim komputer wyświetli zaplanowany czas dekompresji. Nurkując w ten sposób nurkujemy na efekt dekompresyjny, a nie (jak z runtime'm) na czas denny.

Mniejszy stres i zdolność wykonywania bardziej złożonych misji.
Większe bezpieczeństwo wynikające z lepszej kontroli parametrów nurkowania
Ograniczenie ilości parametrów do kontrolowania.

Dobry plan nurkowania to plan prosty, a próba wykonania zbyt wielu zadań to jeden z najpoważniejszych błędów planu nurkowania. Zbyt wiele zadań to zbyt mało czasu na wykonanie pojedynczych zadań czyli pośpiech i stres psychiczny.
Zwalniając nurka z konieczności częstego sprawdzania i porównywania wartości czasu i głębokości z zapisami na tabliczce dajemy mu możliwość przekierowania uwagi z przedramienia na misję - np. nawigację (w tym kontrolę głębokości) czy filmowanie. Nurkowanie kontrolowane komputerami dekompresyjnymi zwalnia nurka z obliczeń pamięciowych i częstej obserwacji tabliczki poprzez udostępnienie tylko dwóch najważniejszych informacji – aktualnego czasu wynurzenia i zapasu (wersja komputera z transmiterem) gazów.

Efektywniejsze wykorzystanie zapasu gazów.

Efektywniejsze wykorzystanie zapasu gazów pochodzi z faktu, że im później rozpoczniemy wynurzanie tym więcej, często drogiej, mieszanki wykorzystamy na fazę denną (fazę misji) nurkowania czyli cel naszego zanurzenia.
Komputery dekompresyjne wyznaczają dekompresję w oparciu o rzeczywistą głębokość nurkowania - próbkując (mierząc) ciśnienie co kilka sekund tworzą profil nurkowania czyli wykres głębokości w funkcji czasu.
Zasady korzystania z tabel dekompresyjnych m.in. z tabliczki z runtime'm mówią, że cały czas nurkowania spędzamy na maksymalnej głębokości (może być ich kilka na tzw. nurkowaniu multilevel) zapisanej w tabeli – oczywiście możemy być płycej, ale tabela o tym „nie wie” i nie wydłuży czasu dennego tak, jak zrobiłby to komputer. Nawet nieznacznie zmniejszając głębokość nurkowania np. zamiast pływając przy dnie pływamy przy burcie lub nadbudówkach wraku – wydłużamy czas denny i później zużywamy zapas gazów.

Łatwiejsze opanowanie sytuacji awaryjmych.

Jedną z sześciu zasad przeżycia nurkowania technicznego jest zasada systemów zapasowych, i odnosi się ona także do komputerów dekompresyjnych. Najlepszym urządzeniem zapasowym dla komputera nurkowego jest drugi, taki sam, komputer nurkowy, ale zastosowanie w roli zapasu jakiegokolwiek (posiadającego odpowiednie oprogramowanie na PC) komputera w zakresie głębokości jego stosowania jest rozsądnym rozwiązaniem.
Stosowanie dwóch identycznych komputerów ustawionych jednakowo pod względem parametrów, ułatwia wykrycie awarii jednego z nich poprzez porównywanie wskazań.
Cechy komputerów dekompresyjnych zmniejszające stres nurka zajętego nawigacją i zabierającego mieszanki oddechowe poza zakresami ich bezpiecznego stosowania (MOD), mogącego w stresie pomylić mieszanki ze sobą, predestynują komputery wielogazowe jako najlepsze obecnie znane urządzenia do wyznaczania dekompresji w sytuacjach awaryjnych i wspomagające zarządzanie sytuacją awaryjną. Szczególnie korzystne cechy, oprócz monitorowania dekompresji, to:
  • monitorowanie toksyczności tlenowej
  • możliwość przełączenia komputera z gazu dekompresyjnego na gaz „plecowy” lub gazy podane z powierzchni i/lub nurków zabezpieczających tzw. support
  • rejestracja profilu nurkowego dla potrzeb komory dekompresyjnej
  • ….

Obecnie większość nurków (obserwacje własne) wykonuje nurkowania techniczne bazując na informacji o dekompresji z tabliczki z runtime'm, stosując komputer nurkowy na wypadek wykroczenia poza ramy planowanego profilu. Zapobiega to zabieraniu pod wodę wielu tabel z kombinacjami czasów/głębokości (tzw. wariantami) przewidzianych sytuacji awaryjnych.

Podsumowując. Planowanie nurkowań technicznych z wykorzystaniem komputerów dekompresyjnych umożliwia stworzenie elastycznego planu łatwego do zapamiętania (nie wykluczając zapisywania) dla nurka gdyż, plan zawiera przeważie tylko dopuszczalny czas dekompresji, ciśnienie zwrotne i przybliżoną głębokość. Wykonanie nurkowania zaplanowanego tą metodą jest łatwiejsze bo wymaga poruszania się w pewnych ramach, dając możliwość pływania po, i odkrywania, profilu dna/wraku, zamiast podążania za „minutowym rozkładem jazdy” - runtime'm. Zwalnia także umysł z pochłaniających uwagę obliczeń.
Wolny od obliczeń umysł to także większe możliwości poradzenia sobie ze stresem w trakcie awarii. Awaria pogłębia stres, a stres może doprowadzić do paniki.
Ciągłe monitorowanie czasu dekompresji (czasu wynurzenia – asc time) umożliwia optymalne wykorzystanie zapasu gazów tzn takie, kiedy (w przybliżeniu) cisnieniowy punkt zwrotny pokrywa się z czasowym punktem zwrotnym nurkowania. Oczywiście można to osiągnąć tylko wtedy gdy daje nam takie możliwości profil dna/wraku/jaskini. Z komputerami możliwości te możemy wykorzystać, z tabliczką nie. 



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz